Şeyh Hacı Cemal Efendi

Feyizoğullarından Şeyh Hacı Cemal Efendi, Rize'nin Kalkandere ilçesi Aksu (Pasalet) mahallesindendir. Babası Halvetîye Tarikatı Şabaniye kolu Çerkeşiye şubesi şeyhlerinden Zırhlı Hüseyin Efendi, anası Fatma hanımdır. 1295 /1879 yılında doğdu. Tahsilini Karadere medresesinde yaptığı sanılmaktadır. Halvetîye Tarikatı şeyhlerinden olan babasına intisab ederek zamanla onun halifesi oldu. Sürmene'nin güneyinde Köprübaşı ilçesinde bulunan Halvetîye tekkesinde şeyhlik yapan babasının, 1918 yılında irtihal etmesinden sonra Kal­kandere Aksu mahallesindeki evini tekke olarak kullanmış, çevreden, bu arada Trabzon ve civarından gelen müridleriyle zikir meclisleri düzenlemiştir.

Feyizoğlu Hacı Cemal Efendi, 1925'te tekkeler kapatılınca düzenlediği zikir meclisleri nedeniyle çeşitli tarihlerde 3 defa gözaltına alınmış ve Trabzon'da İstiklal mahkemelerine sevkedilmiştir. Geceleri sabaha kadar lambasının sön­mediği, ne ile meşgul olduğu gibi sorularla sıkıştırılmış, bir defasında 15 gün gözaltında tutulup zorla sakalları kesilmiştir. Bütün zorlama ve sıkıştırılmalara rağmen yapılan suçlamaların hiç birinden ceza almadığı, her suçlamanın beraatle sonuçlanıp serbest bırakıldığı bilinmektedir.

Halvetîye Tarikatı'nda Feyizoğlu Şeyh Hacı Cemal Efendi'nin mensubu olduğu silsile şu şekildedir: Hz.Ali (R.A) > Hasan-ı Basrî hazretleri > Habib-i Acemî > Davud-ı Taî > Maruf Kerhî > Serî Sekatî > Cüneyd-i Bağdadî >Mimşad ed-Dineverî > Muhammed Dineverî > Ömer Bekrî > Abdülkadir Bekrî > Kutbeddin Ebherî > Rükneddin Muhammed Nehhas Buharî > Şehabeddin Mu-hammed Tebrizî > Cemaleddin Şirazi Tebrizî > İbrahim Zahid Gilanî > Saadeddin Ferğanî > Kerimuddin Muhammed bin Nur-u'l-Halvetî > Siracüddin Ömer el Halvetî (ö.1397 Tebriz) tarikatın kurucusu ve ilk piri'dir. > Ahi Mirem Halvetî (ö.1409 Kırşehir) > İzzeddin Türkmanî (ö.1425 Merage) > Sadreddin Hiyavî (ö.1455 Şemahi) > Seyyid Yahya Şirvanî (ö.1463 Bakü) tarikatı dünyanın dört bir yanına yaymış ve ikinci pir diye anılmıştır. > Pir Muhammed Erzincanî (ö.1464 Erzincan) > Çelebi Halife Mehmed Celaleddin (ö.1494 Tebük) > Şeyh Hayreddin Tokadî > Şeyh Şaban-i Veli (ö.1569 Kastamonu-Taşköprü) > Şeyh Mehmed Nasuhi-i Üsküdarî (ö.1717 İstanbul) > Abdullah Rüşdi Mardinî > Hacı Muharrem Zaravî > Mustafa Çerkeşî (ö.1813 Çankırı) > Tiridzade Hüseyin Ankaravî > Şeyh Ahmed Hakkı Ankaravî > Şeyh Zırhlı Hüseyin Efendi > Şeyh Hacı Cemal Efendi

Samsunlu Osman Baba da Cemal Efendi'nin halifesi olup Cemal Efendi'nin irtihalinden sonra silsileyi devam ettirmiştir.

Soyadı kanunundan sonra Başaran soyadını alan Cemal Efendi'nin yaptığı dört evlilikteki iki hanımından dördü erkek, üçü kız yedi çocuğu olmuştur. 1952 yılında 73 yaşında olarak köyünde vefat etmiş ve aynı yerde defnedilmiş-tir. Ayak tarafındaki mezar taşında Latin harfleriyle şu yazı bulunmaktadır: "Ziyaret edin aziz Hacı Cemali, Cenabı Hakkın Mürşid-i kemali, Ruhuna edin bir fatiha ihsan. Kabrine dolsun nur ile Kur'an. 25 Ağustos Salı gecesi söndü dünyanın gülü koncası 1952"